Hanna Damassio ve Antonio Damassio*
Lütfen bir an durun ve şu anda nasıl hissettiğinizin farkına varın. Muhtemelen midenizde artan bir guruldama veya göğsünüzde bir gerginlik uğultusu fark etmişsinizdir. Muhtemelen bir rahatlık ve ferahlık hissi ya da yakın bir hazzın heyecan verici sabırsızlığını yaşarsınız. Ya da muhtemelen varoluşunuzda bir payınız var.
Açlık ve susuzluk, acı, zevk ve sıkıntı, varoluşun gösterişsiz ama amansız duyumlarıyla birlikte, hepsi ‘Homeostatik’ duyguların örnekleridir. Bu makalede tartışacağımız gibi, ‘Homeostatik duygular’ bilinç kaynaklarıdır.
ZİHNE ‘DUYGU PERSPEKTİFİ’ SAĞLAYAN DUYGULAR
Aslında, birçok sistem stabilize olmaya, homeostazı sağlamaya ve sizi hayatta tutmaya çalışırken, duygular vücudunuzda meydana gelen süreçlerin zihinsel bir çevirisidir. Klasik anlayışta, duygular/duygular zihnin bir parçasıdır ve yine de zihinsel süreçlere fazladan bir şey katarlar. Duygular zaten organizmanın mevcut durumu hakkında bilinçli bilgi taşır ve sonuç olarak, acı veya susuzluğun uygun yansımasını verdiğinizde olduğu gibi, hayatınızı kurtarmak için harekete geçebilirsiniz.
Duyguların sürekli varlığı, devam eden vücut süreçlerinin kesintisiz bir şekilde görülmesini de sağlar; Duyguların varlığı, zihninizi meşgul eden diğer içeriklerle birlikte tüm bu içeriklerin bir dile çevrilmesi ile zihnin yaşamsal süreçleri, yani dünya hakkında bilgi sağlayan akıl yürütme, hesaplamalar, ahlaki yargılar ve keskin algıları deneyimlemesini sağlar. Zihne birden çok kez ‘hissedilen bir bakış açısı’ sunan duygular, ‘benlik’ olarak bilinen bir ‘deneyimleyen’ yaratır. Aslında bilincin gizemi, bu deneyimsel benliğin biyolojik yapısının ardındaki gizemdir.
DUYGULAR SİZE DOĞRUDAN BİLİNÇ VERİR
Kısacası, bilincin homeostatik duyguların devam eden varlığının bir sonucu olduğunu öne sürüyoruz. Durmadan farklı türde duyumlar deneyimliyoruz ve her birimize otomatik olarak sadece var olmadığımızı, aynı zamanda fiziksel bir bedende var olduğumuzu, her türlü rahatsızlığa karşı savunmasız ama birçok zevke açık olduğumuzu söyleyen duygular normaldir. Acı veya zevk gibi duygular size doğrudan bilinç sağlar; kendiniz hakkında şeffaf bilgiler sağlar. Size nerede olduğunuzu ve nerede olduğunuzu açıkça söylerler ve var olmaya devam etmek, örneğin acıyı dindirmek veya yolunuza çıkan bir fırsattan yararlanmak istiyorsanız ne yapmanız gerektiğine işaret ederler.
Duygular, ister kolay olaylar ister yüce fikirler, bilincin ışığıyla zihnin diğer tüm içeriğini aydınlatır. Bilinç, duyular yardımıyla beden ve zihin süreçlerini bir araya getirir ve bu katılım içinde benliğimize bir yuva sağlar.
GÖRÜŞME GÖZLERİNİZİN ÖNÜNDE GİZLENİYOR
Bilincin duyulara ‘güvenmesi’, bilinci fizyolojik kütlenin ilahi zirvesi olan zihinle ilişkilendirmeye alışmış insanları şaşırtabilir.
O kadar uzun bir süredir duygular akıllara durgunluk veren şeyler olarak görüldü ki, onların sadece bilinçli yaşamın harika başlangıcı değil, aynı zamanda hayati işleyişin değerli bir yöneticisi oldukları fikrini kabul etmek zor olabilir. Bununla birlikte, duygular ve onların yarattığı bilinç, ‘bilinçli yaşam’ın kolay ama temel başlangıcıyla, sadece yaşamakla kalmayıp yaşadığının farkında olan bir yaşamla büyük ölçüde temas halindedir.
Peki bunu nasıl bilebiliriz? ‘İçgörü/içsel algı’ sayesinde, bedensel duyularımızla iç evrenimizin portresini çizmemizi sağlayan bilinmeyen duyu… Hem vücudumuzun yaşamsal düzenleme süreçlerinin algılanmasından sorumlu, hem de çoğu zaman gözden kaçan temel bir duyudur. organizmalarımız ve onu hayatın devamı için gerekli biçimde ayarlıyoruz. kaçan kısımdır. Görmeyi, duymayı, dokunmayı, tat ve kokuyu içeren ve bizi çevreleyen tüm dünyayı zihnimize taşımakla görevli ‘dış algı’, duyular alemine hakim olma eğilimindedir. Vücudumuzun, kaslarımızın, kemiklerimizin ve eklemlerimizin boşluktaki hareketini fark etmemizi sağlayan duyu olan propriyosepsiyon da oldukça çekicidir. Bununla birlikte, ‘içgörüsü’ (içgörü) mütevazı görünse de, o gerçek bir sihirbazdır ve gözlerinizin önünde saklanmayı başarır.
İÇ GÖRÜŞÜN OLUŞTURDUĞU DUYGULAR BİLİNCE DAYALIDIR
İç algı sistemi, dış algı ve benlik algısına göre daha basit bir yapıya sahiptir. Genellikle miyelin kılıfı içermez***. Merkezi sınır sisteminin yapılarında biriken, çoğu kan-beyin bariyeri ile korunmayan, dopamin ve serotonin gibi kimyasal etkileri yavaş kalan kimyasal molekülleri kullanmak şimşek çakmasına göre daha kolaydır. modern sistemlerin dış dünyayı algılamasına yardımcı olan iki molekül olan ‘glutamat’ veya GABA’nın haslığı. nöronlardan oluşur.
Tüm bu rahatlığın doğru yönü, hiç şüphesiz, nöral elemanlar ile nöral olmayan et tabakası arasında etkileşimin gerçekleşmesini sağlayan yakın temastır. O kadar yakın bir temas ki, temelde, her ikisi de tamamen bedende olan bir çift, duyuların en kişiselini, yaşamın anlamını ortaya çıkarmak için birbirleriyle kaynaşıyor gibi görünüyor.
Bu basitlik, eski içgörü süreçlerinin evrimsel açıdan ne kadar eski olduğunun bir göstergesidir: nöronları ve merkezleri yaşlarını gösterir ve kimyasal molekülleri eski modadır. Bu nedenle, içgörü tarafından yaratılan duyguların bilinç için bir temel oluşturduğunu ve yaşam süresinin kasıtlı olarak yönetilmesine izin vererek evrimi desteklediğini savunuyoruz.
SADECE İNSAN İÇİN Mİ?
Peki ya diğer canlı organizmalar? Onlar da bilinçli midir, yoksa bilinç sadece bir insan özelliği midir? Aslında, bilinç canlı varlıkların dünyasında her yerde mevcuttur. Az önce anlattığımız gibi bir biyolojik sisteme sahip olmaları şartıyla, insan dışı birçok canlının da şuura sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Tek hücrelilerde bilinç olabilir mi? Peki ya bitkiler? Şuurları yok desinler diye kalplerini gösteriyoruz. Örneğin içinde bulundukları koşulları ‘hissedip algılarlar’ yani hayatlarını akılcı bir şekilde yönetirler ama bunu yaptıklarını bilmezler. Bilmemelerinin sebebi sınır sistemlerinin olmaması.
Yaşam sürecinde büyük rol oynayan sınır sistemi, aynı zamanda dikkatli bir gözlemci ve aktif bir ortaktır; hayatı düzene sokmaya ve ortaya çıkan duygu ve bilinçleri oluşturmaya yardımcı olur.
YAPAY ZEKA NE OLACAK?
Peki yapay zekaya sahip makinelerde rastgele bilinç var mı? Mümkün değil! Günümüzde büyük ilgi gören akıllı chatbotlar bile az önce canlılarda tarif ettiğimize benzer bir bilinçten yoksundur.
Yine bilinç duygularla, duygular da yaşamla ilişkilidir; Belirli parametreler dahilinde çevre ile bir temizleme programı sürdürme çabası teolojik bir meseledir. Bunların hiçbiri mevcut AI makineleri bağlamında geçerli değildir. Gerçekten yapaylar.
Dünyadaki tüm bilgilere ve bu bilgileri yönlendirmeye yardımcı olabilecek tüm akıllı cihazlara erişebilme olanağı, duygu ve bilinç üretmez.
Bütün bunlar bizi klasik “çözülemez bilinç sorunu” konusunda nereye götürüyor? Çözülmesi zor olan problem, beyin gibi fiziksel bir varlığın, ‘akıl’ denen fiziksel olmayan süreci ve en önemli içeriği deneyimlenebilen, yani öznel kılınan bir zihin yaratma çabasıyla ilgilidir.
Bilinç değerlememiz, zor sorunu ele alarak bilinçli deneyimleri açıklamak için aday bir sistem önerir. Çözümümüzün doğru olup olmadığını zaman gösterecek.
*Antonio Damasio: Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde nörobilim alanında David Dornsife Kürsüsü – Hanna Damasio: Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde Dana ve David Donsife Bilişsel Sinirbilim Görüntüleme Merkezi Direktörü
**Homeostaz (homeostaz) veya dengeleme, hücrenin çevresinde meydana gelen gerilemeler karşısında kendi kararlılığını savunma mücadelesi ve değişen koşullar altında iç kararlılığın aktif olarak düzenlenmesidir.
***Miyelin kılıfı, merkezi ve periferik sınır sistemlerinde yer alan sınır hücrelerinde uyarıların hızını artıran, uyarı eşiğini düşüren ve sınırın çapıyla gerçek orantılı olarak gerçekleştiren, lipid ve proteinden oluşan bir dokudur. hücre.
Yepyeni yazı IAI Haber sitesinden alınmıştır. (Çeviri: Tarkan Tufan)
